Nghiệp vụ ngân hàng trung ương

TRƯỜNG ĐH CÔNG NGHIỆP TP. HCM KHOA TÀI CHÍNH – NGÂN HÀNG  Bài giảng môn: • GV: Nguyễn Thị Thương • Email: thuongnguyen.ffb@gmail.com 14/05/2014 1GV: Nguyễn Thị Thương Yêu cầu đối với sinh viên • Có đầy đủ giáo trình • Điểm danh hàng ngày • Không đi trễ quá 10p • Mặc đồng phục và TSVđầy đủ • Không ăn uống hay dùng ĐTDĐ trong phòng học • Nghỉ học phải xin phép trước(có giấy phép) • Ngồi học và thảo luận theo nhóm • Thuộc bài kiểm tra đầu giờ 14/05/2014 2GV: Nguyễn Thị Thương Giới thiệu môn học: Nghiệp vụ ngân hàng trung ương Nội dung chi tiết từng chương Chương 1: Tổng quan về NHTW 1.1. Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất của NHTW 1.1.1 Khái niệm về NHTW 1.1.2 Quá trình ra đời của NHTW 1.1.3 Bản chât của NHTW 14/05/2014 3GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 1: Tổng quan về NHTW 1.2. Chức năng của NHTW 1.2.1 Quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng 1.2.2 Chức năng nghiệp vụ của NHTW 1.3 Mô hình tổ chức NHTW 1.3.1 Mô hình NHTW trực thuộc CP 1.3.2 Mô hình NHTW trực thuộc QH 14/05/2014 4GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 1: Tổng quan về NHTW 1.4 Ngân hàng trung ương Việt Nam 1.4.1 Lịch sử hình thành, phát triển NHTW ở Việt Nam 1.4.2 Hệ thống tổ chức NHNN Việt Nam( SBV) 14/05/2014 5GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 2: Nghiệp vụ phát hành tiền và điều tiết lưu thông tiền tệ 2.1 Những vấn đề chung 2.1.1 In tiền, đúc tiền, bảo quản và vận chuyển tiền 2.1.2 Phát hành tiền 2.1.3 Thu hồi và tiêu hủy tiền 2.1.4 Tiền mẫu, tiền lưu niệm 14/05/2014 6GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 2: Nghiệp vụ phát hành tiền và điều tiết lưu thông tiền tệ 2.2 Nguyên tắc phát hành tiền 2.2.1 Nguyên tắc cân đối 2.2.2 Nguyên tắc đảm bảo 2.2.3 Nguyên tắc quản lý tập trung thống nhất 14/05/2014 7GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 2: Nghiệp vụ phát hành tiền và điều tiết lưu thông tiền tệ 2.3 Các kênh phát hành tiền 2.3.1 Phát hành tiền qua kênh tín dụng đối với hệ thống ngân hàng trung gian 2.3.2 Phát hành tiền qua kênh tín dụng đối với chính phủ 2.3.3 Phát hành tiền qua kênh thị trường hối đoái 2.3.4 Phát hành tiền qua thị trường mở 14/05/2014 8GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 3 Nghiệp vụ tín dụng của NHTW 3.1 Những vấn đề chung 3.1.1 Nguyên tắc chung 3.1.2 Mục đích 3.2 Các mặt hoạt động tín dụng của NHTW A. Tái cấp vốn B. Chiết khấu và tái chiết khấu C. Cho vay thanh toán D. Bảo lãnh cho các NHTM E. Tạm ứng cho Ngân sách 14/05/2014 9GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 4: Nghiệp vụ thị trường mở 4.1 Những vấn đề chung về thị trường mở 4.2 Các phương thức giao dịch trên thị trường mở 4.3 Phương pháp xác định giá mua hoặc bán CTCG trên thị trường mở 4.4 Phương thức đấu thầu 4.5 Phương thức xét thầu 4.6 Quy trình tổ chức đấu thầu 14/05/2014 10GV: Nguyễn Thị Thương Nội dung chi tiết từng chương Chương 5. Nghiệp vụ quản lý ngoại hối 5.1 Những vấn đề chung về ngoại hối và quản lý ngoại hối 5.2 Chính sách quản lý ngoại hối 5.3 Nghiệp vụ quản lý ngoại hối của NHTW Chương 6: Tổ chức hệ thống thanh toán qua NH Chương 7: Điều hành chính sách tiền tệ quốc gia Chương 8: Hoạt động thanh tra giám sát của NHTW 14/05/2014 11GV: Nguyễn Thị Thương Chương 1 Tổng quan về ngân hàng trung ương (Central Bank) 14/05/2014 GV: Nguyễn Thị Thương 12 Chương 1: Tổng quan về ngân hàng trung ương(Central Bank) 1.1 Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.1.1 Khái niệm về NHTW Là ngân hàng phát hành tiền, quả n lý và kiểm soát trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng của một quốc gia Là ngân hàng của các ngân hàng và TCTD trong nền kinh tế Là bộ máy tài chính tổng hợp thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tiền tệ 14/05/2014 13GV: Nguyễn Thị Thương 1.1Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.1.1 Khái niệm về NHTW Sự khác biệt giữa NHTW và NHTM NHTW hoạt động không vì mục tiêu kinh doanh và vì sự ổn định và phát triền của toàn bộ nền kinh tế, là cơ quan quản lý vĩ mô trong lĩnh vực tiền tệ-ngân hàng NHTW không giao dịch với các doanh nghiệp tổ chức và cá nhân mà chỉ giao dịch với các NHTM, để điều tiết hoạt động của nền kinh tế NHTW là nơi phát hành tiền, cung ứng phương tiện thanh toán cho nền kinh tế và là duy nhất 14/05/2014 14GV: Nguyễn Thị Thương 1.1Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.1.2 Quá trình ra đời của NHTW Thời kỳ thứ nhất: Thời kỳ sơ khai hình thành nghề ngân hàng Thời kỳ thứ hai: Thời kỳ thay đổi và tiến bộ Thời kỳ thứ 3: Thời kỳ phát triển sôi động nhất của hệ thống ngân hàng 14/05/2014 15GV: Nguyễn Thị Thương 1.1Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.1.2 Quá trình ra đời của NHTW Thời kỳ thứ nhất: Thời kỳ sơ khai hình thành nghề ngân hàng Tiền đúc xuất hiện 3500năm TrCN khi chiến tranh xảy ra Bảo vệ an toàn tiền bạc. Chuyển đổi đồng tiền hao mòn thành tiền ban đầu Nghề NH ra đời:bảo quản và trao đổi tiền( Hy Lạp) Thế kỷ VIII Tr.CN: Cho vay và sử dụng chứng thư III Tr.CN: La Mã: “Tiệm kinh doanh” ra đời Cất trữ bảo quản tiền và các loại tài sản giấy tờ sổ sách 14/05/2014 16GV: Nguyễn Thị Thương 1.1Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.1.2 Quá trình ra đời của NHTW Thời kỳ thứ hai: Thời kỳ thay đổi và tiến bộ TK V-VII: Các NH đã biết sử dụng hệ thống tài khoản để ghi chép theo dõi số tiền TK VII-XV:Nghiệp vụ chuyển tiền, chiết khấu, bảo lãnh ra đời, mang lại nhiều tiện ích Thị trường nội địa được củng cố, từng bước hình thành thị trường quốc tế Hoạt động ngân hàng phát triển phong phú 14/05/2014 17GV: Nguyễn Thị Thương 1.1Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.1.2 Quá trình ra đời của NHTW Thời kỳ thứ 3: Thời kỳ phát triển sôi động nhất của hệ thống ngân hàng(XVI-XX) GĐ 1: GĐ phát triển từ NHTM thành NH phát hành TK XVI-XVII: trọng lượng tiền giảm-> giá trị tiền giảm theo: Các NH sử dụng kỳ phiếu thay cho kim loại quý Mỗi NH có một loại kỳ phiếu đã gây khó khăn và cản trở lưu thông hàng hóa: NH mạnh được phát hành kỳ phiếu: Issuing Bank và NHTM thông thường đóng vai trò là NH trung gian 14/05/2014 18GV: Nguyễn Thị Thương Thời kỳ thứ 3: Thời kỳ phát triển sôi động nhất của hệ thống ngân hàng(XVI-XX) GĐ2: NH phát hành trở thành NH phát hành độc quyền( XVIII-XX) Là giai đoạn cạnh tranh mạnh mẽ và gay gắt NH phát hành trở thành công cụ của trùm tư bản tài chính-> Lũng đoạn kinh tế và chính trị Nhà nước ban hành sắc luật cho phép NH nào được phép phát hành: Mỹ, Anh, Pháp Hình thành nên hai hệ thống NH: NH phát hành(NH độc quyền phát hành)-NH trung gian(NHTM) 14/05/2014 19GV: Nguyễn Thị Thương Thời kỳ thứ 3: Thời kỳ phát triển sôi động nhất của hệ thống ngân hàng(XVI-XX) GĐ3: Phát triển từ NH độc quyền thành NHTW Các NH độc quyền là NHCP: CĐ là người quyền quý, NH này có mối quan hệ chặt chẽ với nhà nước Hợp thức hóa để củng cố quyền lực và quyền lợi của NN: Quốc hữu hóa các NH độc quyền NHTW ra đời, tiền thân là ngân hàng công: Public Bank: NN mua lại cổ phần, và bổ nhiệm những người giữ chức vụ chủ chốt làm lãnh đạo và thành công chức nhà nước 14/05/2014 20GV: Nguyễn Thị Thương 1.1Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.1.3 Bản chất của NHTW Quốc hữu hóa làm HTNH phân chia thành 2 cấp NN nắm trong tay bộ máy tài chính quan trọng nhất: NHTW thực hiện chức năng điều tiết vĩ mô nền kinh tế Các NHTM và TCTD khác: thực hiện chức năng và nhiệm vụ kinh doanh tiền tệ- tín dụng và dịch vụ NH NHTW là sản phẩm đặc biệt của hệ thống NH phát triển, và SP của tự do cạnh tranh trong lĩnh vực NH để hình thành các NH độc quyền-> NHTW14/05/2014 21GV: Nguyễn Thị Thương Là NH phát hành độc quyền của NN1 Là thể chế bậc cao của NHTM và là nơi vay cuối cùng2 Là bộ máy của NN, thực hiện quản lý vĩ mô3 Là cơ quan quản lý kinh tế tài chính tổng hợp Là trung tâm tiền tệ, tín dụng và là trung tâm Thanh toán của nền kinh tế 4 1. Khái niệm, quá trình ra đời và bản chất 1.3 Bản chất của NHTW 14/05/2014 22GV: Nguyễn Thị Thương 1.2 Chức năng của NHTW 1.2.1 Quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng NHTW là một bộ phận cấu thành nên bộ máy nhà nước nên NHTW thực hiện chức năng và nhiệm vụ với trách nhiệm của cơ quan quản lý nhà nước trong lĩnh cực tiền tệ ngân hàng. Các nhiệm vụ cụ thể như sau: Tham gia xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội của nhà nước Xây dựng chiến lược phát triển ngành ngân hàng, trình cấp có thẩm quyền duyệt và quy định Xây dựng các dự án luật, pháp lệnh và các dự án khác về tiền tệ-ngân hàng của CP Chủ trì phối hợp với các cơ quan nhà nước và trình cơ quan nhà nước có thẩm quyền ban hành để xây dựng và ban hành các VBPL về tiền tệ- ngân hàng; tuyên truyền, phổ biến vàm kểm tra các VBPL về tiền tệ và hoạt động ngân hàng. 14/05/2014 23GV: Nguyễn Thị Thương Xây dựng chính sách tiển tệ quốc gia trong từng thời kỳ trình CP phê duyệt và tổ chức thực hiện Chủ động điều hành các công cụ chính sách tiền tệ, các biện pháp khác để thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia Tổ chức hệ thống thống kê, dự báo tiền tệ, ngân hàng; công khai thông tin tiền tệ, ngân hàng. Tổ chức in đúc, bảo quản và vận chuyển tiền giấy, tiền kim loại; thực hiện nghiệp vụ bảo lãnh, thu hồi, thay thế và tiêu hủy tiền giấy tiền kim loại. Cấp và thu hồi giấy phép cho các TCTD: giấy phép thành lập, hoạt động, giấy phép cung ứng dịch vụ 1.2 Chức năng của NHTW 1.2.1 Quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng 14/05/2014 24GV: Nguyễn Thị Thương Thanh tra giám sát ngân hàng, xử lý các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực tiền tệ và hoạt động ngân hàng Chủ trì phối hợp với các cơ quan hữu quan xây dựng chính sách chiến lược kế hoạch phòng chống rửa tiền và tổ chức thực hiện Tổ chức hệ thống thanh toán và giám sát việc thanh toán trong nền kinh tế Quản lý ngoại hối và hoạt động ngoại hối Quản lý dự trữ ngoại hối nhà nước Quản lý việc vay, trả nợ thu hồi và cho vay nợ nước ngoài theo quy định pháp luật Đàm phán và ký kết, gia nhập điều ước quốc tế về tiền tệ và hoạt động NH theo pháp luật 1.2 Chức năng của NHTW 1.2.1 Quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng 14/05/2014 25GV: Nguyễn Thị Thương Tổ chức thực hiện hợp tác quốc tế trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng Đại diện cho Việt Nam tại các tổ chức tiền tệ ngân hàng thế giới Tổ chức hệ thống thông tin tín dụng và cung ứng các dịch vụ thông tin TD, quản lý nhà nước với hoạt động TTTD Làm đại lý và thực hiện các dịch vụ NH cho Kho bạc nhà nước Tham gia với bộ Tài chính phát hành TP Quản lý nhà nước đối với bảo hiểm tiền gửi Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ ngân hàng; nghiên cứu ứng dụng khoa học và công nghệ ngân hàng Thực hiện các nhiệm vụ và quyền hạn khác theo quy định pháp luật 1.2 Chức năng của NHTW 1.2.1 Quản lý nhà nước trong lĩnh vực tiền tệ ngân hàng 14/05/2014 26GV: Nguyễn Thị Thương 1 Phát hành tiền và tổ chức lưu thông tiền tệ 2 Chức năng ngân hàng của ngân hàng 3 Chức năng ngân hàng của chính phủ 1.2 Chức năng của NHTW 1.2.2 Chức năng nghiệp vụ của NHTW 14/05/2014 27GV: Nguyễn Thị Thương • 1.3. HEÄ THOÁNG TOÅ CHÖÙC NHTW: • - Moâ hình thöù nhaát: Moâ hình NHTW tröïc thuoäc Chính phuû (hình A): • + NHTW laø cô quan ngang Boä, chòu söï laõnh ñaïo tröïc tieáp cuûa Chính phuû. • + Chính phuû kieåm tra, giaùm saùt hoaït ñoäng cuûa NHTW . 14/05/2014 28GV: Nguyễn Thị Thương Hình A: SÔ ÑOÀ TOÅ CHÖÙC QUOÁC HOÄI CHÍNH PHUÛ BOÄ VAØ CAÙC CQ NGANG BOÄ Taøi chính, Keá hoaïch Ñaàu tö, TM, Coâng nghieäp, Noâng nghieäp, v.v... ) CAÙC MUÏC TIEÂU KINH TEÁ – XAÕ HOÄI NGAÂN HAØNG TRUNG ÖÔNG 14/05/2014 29GV: Nguyễn Thị Thương 1.3. HEÄ THOÁNG TOÅ CHÖÙC NHTW 1.3.1 Moâ hình NHTW tröïc thuoäc Chính phủ Hoạt động của NHTW nằm trong sự kiểm tra và giám sát trực tiếp của CP, vì vậy góp phần thực hiện các nhiệm vụ về kinh tế- xã hội qua từng thời kỳ Ưu điểm Nhược điểm Làm mất tính độc lập của NHTW trong việc thực hiện các chức năng nhiệm vụ, NHTW trở thành nơi phát hành tiền bù đắp thiếu hụt ngân sách 14/05/2014 30GV: Nguyễn Thị Thương • 1.3. HEÄ THOÁNG TOÅ CHÖÙC NHTW: - Moâ hình thöù hai: Moâ hình NHTW tröïc thuoäc Quoác hoäi (hình B): + NHTW ñoäc laäp vôùi Chính phuû + Chính phuû khoâng giaùm saùt, kieåm tra hoaït ñoäng cuûa NHTW 14/05/2014 31GV: Nguyễn Thị Thương Hình B: SÔ ÑOÀ TOÅ CHÖÙC QUOÁC HOÄI CHÍNH PHUÛ BOÄ VAØ CAÙC CQ NGANG BOÄ (Taøi chính, Keá hoaïch Ñaàu tö, TM, Coâng nghieäp, Noâng nghieäp, v.v... ) CAÙC MUÏC TIEÂU KINH TEÁ – XAÕ HOÄI NGAÂN HAØNG TW 14/05/2014 32GV: Nguyễn Thị Thương 1.3. HEÄ THOÁNG TOÅ CHÖÙC NHTW 1.3.2 Moâ hình NHTW tröïc thuoäc Quốc hội Thể hiện tính độc lập cao trong điều hành chính sách tiền tệ, ngăn chặn hiện tượng phát hành tiền do thiếu hụt NSNN. Là mô hình tiên tiến. Ưu điểm Nhược điểm Thiếu sự phối hợp giữa CP và NHTW khiến mục tiêu KT-XH không thực hiện nhất quán. 14/05/2014 33GV: Nguyễn Thị Thương 1.4 Ngân hàng trung ương Việt Nam 1.4.1 Lịch sử hình thành và phát triển của NHTW ở VN •- 6/5/1951 thaønh laäp NHQGVN (NBV) •- 10/1961 ñoåi teân NHQGVN thaønh NHNNVN (SBV) •- 7/1976 tieáp quaûn vaø hôïp nhaát toaøn boä heä thoáng NH mieàn Nam vaøo SBV •- 26/3/1988 chuyeån heä thoáng NH moät caáp thaønh heä thoáng NH hai caáp •- 24/5/1990 coâng boá 2 Phaùp leänh NH, ñaùnh daáu söï ra ñôøi cuûa haøng loaït NHTM vaø caùc TCTD khaùc trong neàn KT VN •- 02/12/1997 thay theá 2 Phaùp lệânh NH baèng 2 Luaät NH14/05/2014 34GV: Nguyễn Thị Thương 14/05/2014 GV: Nguyễn Thị Thương 35 1.4 Ngân hàng trung ương Việt Nam 1.4.2 Hệ thống tổ chức của NHNN Việt Nam Trụ sở TW Thống đốc Phó thống đốc Vụ trưởng Chi nhánh địa phương Văn phòng đại diện Đơn vị trực thuộc Xu hướng mới: Hệ thống tổ chức sẽ bao gồm trụ sở TW và trụ sở khu vực 14/05/2014 36GV: Nguyễn Thị Thương Chöông 2 NGHIEÄP VUÏ PHAÙT HAØNH TIEÀN & ÑIEÀU TIEÁT LÖU THOÂNG TIEÀN TEÄ 14/05/2014 37GV: Nguyễn Thị Thương 2.1 Những vấn đề chung 2.1.1 In tiền, đúc tiền, bảo quản và vận chuyển tiền 2.1.1.1 In và đúc tiền: NHNN là cơ quan duy nhất được phát hành tiền giấy và tiền kim loại của nước CHXHCN Việt Nam Quy trình Thiết kế mẫu tiền Chế bản in, đúc tiền Tổ chức và quản lý việc in, đúc tiền 14/05/2014 38GV: Nguyễn Thị Thương 2.1 Những vấn đề chung 2.1.1 In tiền, đúc tiền, bảo quản và vận chuyển tiền 14/05/2014 39GV: Nguyễn Thị Thương Có tính thẩm mỹ cao: Đẹp, màu sắc phong phú Yêu cầu thiết kế mẫu Dễ nhận biết cho mọi đối tượng và thể hiện được nét đẹp văn hóa dân tộc VN Đảm bảo độ bền, thuận tiện cho quá trình sử dụng, bảo quản, vận chuyển ng d ng k thu t tiên ti n, hi n đ i, có kh năng ch ngỨ ụ ỹ ậ ế ệ ạ ả ố làm giả cao Böôùc 2: Cheá baûn in, ñuùc tieàn - Thực hiện sau khi thiết kế mẫu tiền được duyệt - Tinh xảo; Ñaày ñuû noäi dung chi tieát theo baûn maãu thieát keá; phù hợp công nghệ in đúc của nhà máy Böôùc 3: Toå chöùc vaø quaûn lyù vieäc in, ñuùc tieàn - Traùch nhieäm cuûa nhaø maùy in ñuùc tieàn 2.1 Những vấn đề chung 2.1.1 In tiền, đúc tiền, bảo quản và vận chuyển tiền Lập HS theo dõi từng loại tiền; tổ chức hạch toán kịp thời, chính xác 4 Chuẩn bị đầy đủ thiết bị, kỹ thuật, các loại vật liệu in ấn 1 In , đúc tiền đúng số lượng, chất lượng và loại tiền, đảm bảo thông số kỹ thuật 2 Thành phẩm phải đóng gói và chuyển về NHNN theo quy định 3 Theo dõi và bảo quản các SP in đúc bị hỏng, lỗi để tiêu hủy 5 Trách nhiệm nhà máy in đúc tiền 14/05/2014 42GV: Nguyễn Thị Thương * Đối với NHNN Việt Nam Ban hành các quy chế liên quan đến in, đúc tiền Theo dõi chặt chẽ quá trình in đúc tiền Báo cáo kết quả lên Bộ tài chính, Bộ công an *Đối với Bộ tài chính Kiểm tra chứng từ sổ sách và việc hạch toán của NHNN về số lượng và giá trị các loại tiền về mệnh giá Chủ trì và phối hợp với Bộ công an để xây dựng quy chế in, đúc tiền tại các nhà máy * Baûo quaûn vaø vaän chuyeån tieàn: - Baûo quaûn tieàn: Tieàn môùi in, ñuùc (tieàn môùi) laø taøi saûn coù giaù trò, phaûi ñöôïc baûo quaûn an toaøn tuyeät ñoái: + Traùch nhieäm baûo quaûn tieàn cuûa nhaø maùy in tieàn + Traùch nhieäm baûo quaûn tieàn cuûa NHNN + Traùch nhieäm baûo quaûn tieàn cuûa caùc TCTD Ñeå vieäc baûo quaûn ñöôïc thöïc hieän toát, caàn coù heä thoáng kho tieàn vaø cheá ñoä - Vaän chuyeån tieàn: + Phaïm vi vaø traùch nhieäm vaän chuyeån tieàn: > Vaän chuyeån tieàn töø nhaø maùy ñeán toång kho > Vaän chuyeån tieàn giöõa toång kho vaø chi kho > Vaän chuyeån tieàn töø chi kho ñeán caùc kho quyõ cuûa caùc TCTD. + Phöông tieän vaø nguyeân taéc vaän chuyeån tieàn: > Phöông tieän vaän chuyeån > Nguyeân taéc vaän chuyeån: (Leänh ñieàu chuyeån, Baûo veä & aùp taûi, Bí maät haønh trình) + Baûo veä vieäc vaän chuyeån tieàn: > Traùch nhieäm cuûa Boä coâng an 2.1 Những vấn đề chung 2.1.2 Phát hành tiền(Issuing Money) 14/05/2014 45GV: Nguyễn Thị Thương Phát hành tiền là việc đưa tiền in sẵn từ trong kho vào lưu thông để đáp ứng nhu cầu tiền mặt của nền kinh tế-xã hội NHNN Việt Nam là cơ quan duy nhất được phát hành tiền trên lãnh thổ Việt Nam Thực hiện phát hành thông qua việc lập quỹ phát hành Quỹ dự trữ phát hành Quỹ nghiệp vụ phát hành 2.1 Những vấn đề chung 2.1.1 Phát hành tiền(Issuing Money) 14/05/2014 46GV: Nguyễn Thị Thương Quỹ dự trữ phát hành Là nơi dự trữ các loại tiền đặt tại các kho tiền Tiền nằm ngoài lưu thông, chưa nằm trong bảng cân đối tài sản Xuất quỹ phải kiểm soát chặt chẽ và nghiêm ngặt Quỹ nghiệp vụ phát hành Là quỹ tiền mặt để sẵn sàng đáp ứng nhu cầu tiền mặt của nền kinh tế-xã hội Được quản lý và bảo quản tại SGD NHNN và các chi nhánh Định mức tồn quỹ theo quy định Quyõ Döï tröõ phaùt haønh Trung öông (Toång kho ) Quyõ Döï tröõ phaùt haønh chi nhaùnh (Chi kho) Quyõ nghieäp vuï phaùt haønh dòch ) Quyõ tieàn maët cuûa caùc TCTD (Ngaân quyõ giao Tieàn maët ñang löu haønh Sô ñoà toùm taét vieäc phaùt haønh tieàn 2.1 Những vấn đề chung 2.1.3 Thu hồi và tiêu hủy tiền 14/05/2014 48GV: Nguyễn Thị Thương Tieàn ñöôïc söû duïng trong löu thoâng qua naêm thaùng seõ bò raùch naùt, hao moøn, laøm cho vieäc giao dòch thanh toaùn gaëp khoù khaên, trôû ngaïi, vaø seõ ñöôïc thu hoài. Khi khoâng ñuû tieâu chuaån löu haønh noù seõ ñöôïc tieâu huỷ * Caùc loaïi tieàn ñöôïc tieâu hủy - Tieàn khoâng ñuû tieâu chuaån löu haønh? - Tieàn bò ñình chæ löu haønh? 2.1 Những vấn đề chung 2.1.3 Thu hồi và tiêu hủy tiền 14/05/2014 49GV: Nguyễn Thị Thương Thôøi gian vaø ñòa ñieåm tieâu huỷ tieàn Thôøi gian : Haøng năm hoaëc 6 thaùng moät laàn Ñòa ñieåm : Taïi kho tieàn cuûa NHNN Phương thức tiêu hủy Đốt cháy thành tro Cắt nhỏ, xé vụn Phân hủy bằng dung dịch hóa chất 14/05/2014 50GV: Nguyễn Thị Thương Tieàn maãu: laø ñoàng tieàn chính thöùc cuûa moät nöôùc, moät nhoùm nöôùc, ñöôïc söû duïng laøm maãu (SPECIMEN) ñeå ñoái chöùng, khoâng ñöôïc söû duïng trong löu thoâng 2.1 Những vấn đề chung 2.1.4 Tiền mẫu tiền lưu niệm 14/05/2014 51GV: Nguyễn Thị Thương 2.1 Những vấn đề chung 2.1.4 Tiền mẫu tiền lưu niệm Tieàn löu nieäm: laø ñoàng tieàn giaáy, hoaëc tieàn kim loaïi ñöôïc phaùt haønh cho muïc ñích söu taäp, löu nieäm, döï tröõ hoaëc nhöõng muïc ñích khaùc. Loaïi tieàn naøy ñöôïc thieát keá rieâng ñeå phaân bieät vôùi tieàn löu haønh. - Tieàn löu nieäm baèng daáu hieäu coù meänh gía lôùn - Tieàn löu nieäm ñuùc baèng vaøng 14/05/2014 52GV: Nguyễn Thị Thương Nguyên tắc cân đối Nguyên tắc bảo đảm Nguyên tắc tập trung thống nhất Giữ gìn ổn định, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, ổn định tài chính tiền tệ trong nước 2.2 Nguyên tắc phát hành tiền 14/05/2014 54GV: Nguyễn Thị Thương 2.2 Nguyên tắc phát hành tiền 2.2.1 Nguyên tắc cân đối Tốc độ phát triển kinh tế với tốc độ tăng trưởng tiền tệ Tiền- hàng Cơ cấu và loại tiền 2.2.2 Nguyên tắc bảo đảm 14/05/2014 55GV: